Przemysław Wenerski
W ramach Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji samorządy z Wielkopolski mogły ubiegać się o pieniądze na inwestycje związane z przystosowaniem się do zmian klimatu, rewaloryzacją terenów poprzemysłowych oraz ochronę przyrody. Budżet programu wynosi 115 mln zł, a wysokość dofinansowania to 80 proc.
Wnioski w programie złożyło sześć samorządów ze wschodniej Wielkopolski. Pięć z nich dotyczy rewitalizacji terenów pogórniczych, jeden – byłych obszarów rolniczych. Trzy samorządy planują rozbudować istniejącą infrastrukturę turystyczną i rekreacyjną, dwa - postawić lub zaadaptować budynki na potrzeby usług publicznych, a jeden chce wybudować cmentarz.
Wschodnia Wielkopolska stawia na turystykę. Były kopalnie, są sztuczne jeziora
Rozbudowę tzw. Malty planuje Kleczew (pow. koniński). To teren po byłej odkrywce Jóźwin IIA, której eksploatacja została zakończona w 2003 r. W ramach rekultywacji 40-hektarowego terenu stworzono tam Park Aktywności i Rekreacji Fizycznej m.in. z jeziorkiem z plażą, parkiem linowym, terenem treningowym dla quadów i ścieżkami spacerowymi.
Władze Kleczewa chciałyby rozbudować infrastrukturę w tym miejscu. Samorząd ubiega się o dofinansowanie m.in. na nowe boisko z zapleczem i trybuną, camping oraz asfaltowy plac służący do organizacji zlotów samochodowych czy koncertów. W planach jest też park rozrywki edukacyjno-sensorycznej, zaprojektowany z myślą o osobach z niepełnosprawnościami.
- Mamy ogrom terenu na Malcie, który został tylko częściowo zagospodarowany we wcześniejszych perspektywach finansowych. W mojej ocenie potencjał Malty jest obecnie bardzo mocno niewykorzystany - mówi burmistrz Kleczewa Mariusz Musiałowski.
Kazimierz Biskupi (pow. koniński) oraz Przykona (pow. turecki) ze środków FST chcą rozbudować infrastrukturę wokół pokopalnianych zbiorników. Przy zbiorniku Kozarzew, pozostałości po odkrywce "Kazimierz Południe”, centralnym punktem będzie wieża widokowa w kształcie ślimaka. Poza tym mają powstać m.in.:
- plaże połączone pomostami,
- strefa gastronomiczna,
- 400-metrowy wyciąg do nart wodnych,
- trasy rowerowe i biegowe.
Przykona chce natomiast odnowić istniejącą już infrastrukturę, a także rozbudować ją o okalającą zbiornik ścieżkę pieszo-rowerową, budynek mariny i nowy pomost.
Nie tylko turystyka. W Koninie na terenie pogórniczym chcą ulokować... cmentarz
Na turystów, w szczególności dendrologów, liczy gmina Brudzew (pow. turecki). Z FST samorząd chce zrewitalizować pogórniczy budynek w Kwiatkowie, obecnie nieużywany. Gmina chce w nim utworzyć muzeum poświęcone odkryciom archeologicznym dokonanym na terenie gminy. Podczas wydobycia węgla w nieczynnej już odkrywce "Koźmin” odnaleziono osadę z okresu przeworskiego oraz las kopalny sprzed 12 tys. lat. Koszt wyposażenia obiektu gmina szacuje na 2,5 mln zł.
Pieniądze z FST na budowę cmentarza chce wykorzystać Konin. Miasto dysponuje działką, która leży na terenie po odkrywce "Niesłusz”, a także w sąsiedztwie huty aluminium. Konin od lat planuje na niej wybudowanie nowej nekropolii. Do tej pory na przeszkodzie stały pieniądze. Szacunkowy koszt budowy pierwszego etapu, według wykonanego w tym roku kosztorysu, to ok. 27 mln zł.
- Próbujemy się trochę "wcisnąć oknem" do tego konkursu. Generalnie konkurs nie jest dedykowany tego typu przedsięwzięciom. Widzimy szansę, że odpowiednio uzasadniając wniosek mielibyśmy szansę pozyskać dotację - mówił niedawno radnym wiceprezydent Konina Paweł Adamów.
Nowy cmentarz ma mieć powierzchnię 20 ha. Oprócz miejsc pochówku znajdą się na nim budynki administracyjne i techniczno-magazynowe oraz kolumbaria. Inwestycja obejmuje również budowę parkingów i drogi dojazdowej.
Jedyną gminą, która z pieniędzy FST nie będzie rewitalizować terenów pogórniczych, jest Grodziec (pow. koniński). Samorząd chce te środki wykorzystać na zagospodarowanie niespełna hektarowej działki w centrum gminy, która dawniej należała do spółdzielni kółek rolniczych. Grodziec w tym miejscu chce wybudować obiekt mieszczący Centrum Usług Społecznych, Gminny Ośrodek Kultury i pomieszczenia urzędu gminy. Wartość inwestycji to ponad 40 mln zł.
Kiedyś kopalnie stanowiły o gospodarce wschodniej Wielkopolski. Czas na zmiany
Wszystkie wnioski przeszły już ocenę formalną; aby otrzymać dofinansowanie, muszą jeszcze zostać zaakceptowane podczas oceny merytorycznej i strategicznej.
Unijny Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji ma wspomagać regiony węglowe w transformacji energetycznej. Jego całkowity budżet to 17,5 mld euro, z czego ponad 415 mln euro trafi do wschodniej Wielkopolski.
Samorząd woj. wielkopolskiego wyznaczył rok 2040 jak datę osiągnięcia przez region neutralności klimatycznej. Gospodarka Wielkopolski Wschodniej przez lata oparta była na wydobyciu i spalaniu węgla. Działająca jeszcze kopalnia "Konin” jest obecnie w trakcie wygaszania działalności. Zakończenie wydobycia węgla zaplanowane zostało na 2026 r. Działająca w regionie tureckim kopalnia "Adamów” wydobycie zakończyła w 2021 r.
