Choć pierwsza pisana wzmianka o średniowiecznym Kaliszu pochodzi z Kroniki Galla Anonima, a dotyczy zwycięstwa Bolesława Krzywoustego nad bratem Zbigniewem podczas walk toczonych właśnie pod Kaliszem pod koniec 1106 roku, to sam gród powstał już w połowie IX wieku. Przez następne stulecia i czasy panowania kolejnych władców miasto rozrastało się, stanowiąc jeden z najważniejszych punktów na mapie kształtującego się państwa polskiego.
Na tę państwotwórczą rolę miasta zwraca uwagę prezydent Kinastowski, zapowiadając wydarzenia związane z Rokiem Miasta Królewskiego.
- Zaakcentowanie tego faktu, w okresie przeżywania w naszym kraju jubileuszu Tysiąclecia Korony Polskiej, ma dla miasta znaczenie fundamentalne. Wynika to zarówno z potrzeby ukazania dziejowej roli Kalisza oraz uznania jego historycznego miejsca i rangi - zaznacza w rozmowie z PAP prezydent Kalisza Krystian Kinastowski.
Zdaniem kaliskich historyków, archeologów i regionalistów, na których w rozmowie z PAP powołał się prezydent, nie ulega wątpliwości, że Kalisz w okresie pierwszych koronowanych władców: Bolesława Chrobrego i Mieszka II Lamberta był jednym z filarów, na których opierała się władza ówczesnych królów i tworzyło się państwo.
Rok Miasta Królewskiego w Kaliszu. Powstanie specjalny komitet
Z tej okazji w Kaliszu w ciągu najbliższych dni zostanie powołany komitet organizacyjny, którego zadaniem będzie zaplanowanie wydarzeń mających przypomnieć historię najstarszego miasta w Polsce.
- W okresie panowania Bolesława Chrobrego, którego 1000–letni jubileusz koronacji w 1025 r. świętować będziemy w Polsce w 2025 r., Kalisz był ważnym ośrodkiem rodzącej się państwowości wczesnopiastowskiej. Świadczą o tym liczne znaleziska na terenie rezerwatu archeologicznego na Zawodziu oraz w jego otoczeniu - przypomina prezydent Kalisza.
Jedną z najcenniejszych pamiątek czasów wczesnego chrześcijaństwa jest znaleziony w Kaliszu drewniany krzyż okuty ornamentową, pozłacaną blachą miedzianą, który był prawdopodobnie elementem budowli drewnianej kościoła. Wśród bogatego zbioru monetarnego znajduje się denar Bolesława Chrobrego, uważany za pierwszą polską monetę. Przypuszcza się, że za czasów tego władcy utworzono kasztelanię kaliską. Zdaniem historyków, o wysokiej randze ówczesnego Kalisza świadczą ślady po mennicy z czasów Bolesława Krzywoustego.
Kalisz przez wieki cieszył się przychylnością polskich królów
W Kaliszu zostali pochowani książę Mieszko III Stary i jego syn Mieszko Mieszkowic. W 1264 r. Bolesław Pobożny wydał "Statut kaliski", normujący prawne położenie ludności żydowskiej w Wielkopolsce. W 1334 r. potwierdził go Kazimierz Wielki i jednocześnie rozszerzył zasięg jego obowiązywania na obszar całego ówczesnego Królestwa Polskiego. Po śmierci Przemysła II Kalisz znalazł się pod panowaniem Władysława Łokietka, który wyznaczył miasto na stolicę ziemi kaliskiej i gnieźnieńskiej, zwanej od XV wieku województwem kaliskim.
Szczególną opieką miał otaczać Kalisz Kazimierz Wielki. Za jego panowania zostały wybudowane mury miejskie oraz rozbudowano przylegający do nich zamek. Kalisz intensywnie rozwijał się także za czasów Jagiellonów. Władysław Jagiełło nadał mu szereg przywilejów i ulg gospodarczych, które późniejsi władcy potwierdzali i rozszerzali. Piętnastowieczny Kalisz był ważnym ośrodkiem politycznym.
Czasy Kalisza jako Miasta Królewskiego zakończył wielki pożar miasta w 1792 r. oraz II rozbiór Polski z 1793 r.